In Anita wordt Opgenomen verblijft presentatrice Anita Witzier (58) een tijd in zes verschillende zorginstellingen, waaronder het Amsterdamse verpleeghuis De Gooyer (bij de Dappermarkt). Hoe is het om anno 2020 ouder te worden in Nederland?

‘Hoe is het om anno 2020 ouder te worden in Nederland?’ is de hamvraag in dit tv-programma. Heb je inmiddels voor jezelf al een duidelijk antwoord op die vraag kunnen formuleren?

‘In Anita wordt Opgenomen proberen we vooral een divers beeld te schetsen. Om die reden hebben we in zes verschillende zorginstellingen gefilmd, want het ene verzorgingstehuis is het andere niet en de ene oudere is ook de andere niet. We hebben vaak het idee dat ouderen een homogene groep vormen, die allemaal grijs zijn, een permanentje hebben en dezelfde bloemetjesjurk dragen. Maar dat is zó niet waar! Ze zijn nog steeds hetzelfde individuen als voorheen, maar juist de omgeving waarin ze terechtkomen is gelijksoortig. Ik vond het fascinerend om op zoek te gaan naar het antwoord op vragen als: ‘hoe het is om de regie uit handen te moeten geven?’ Of: ‘hoe is het om afhankelijk te worden van zorg?’ En hoe is het om ineens met allemaal vreemde mensen onder één dak te wonen? Tot voor kort was dat een beeld dat ver van me afstond. Om heel eerlijk te zijn lijkt het me verschrikkelijk om te moeten wachten op iemand die je komt helpen om je sokken aan te trekken, je ogen te druppelen of om je te douchen. Ik hoop maar dat ik daar langzaam geestelijk naartoe groei, want het is nu nog een beeld dat ver van mij afstaat.’

Jullie hebben ook gefilmd in het Amsterdamse verpleeg- en verzorgingstehuis De Gooyer. Ging het er daar anders aan toe dan in de rest van het land?

‘De Gooyer is een open en inclusief zorghuis, middenin een levendige wijk. Het leuke is dat de buurt actief meedoet. De deuren staan open en veel Amsterdammers nemen de moeite om er naar binnen te lopen. Zo is er bijvoorbeeld een vast clubje heren dat elke middag een kaartje komt leggen. Andere buurtgenoten komen bij De Gooyer om voor een klein bedrag te lunchen. Als je binnenkomt bij De Gooyer zie je als eerste een biertap staan en elke middag is het heel gezellig in het café naast de receptie. Het is een verrassende ontmoetingsplek voor bewoners en mensen uit de buurt, dus ga er zeker eens naartoe!’

Heb jij eigenlijk een band met de hoofdstad?

‘Zeker, onze kinderen wonen er en voor hen alledrie is dat een kwestie van: ‘where else?’ Voor mij is Amsterdam altijd een maatje te groot geweest. Ooit heb ik er drie maanden gewoond met mijn toenmalige liefde ergens driehoog achter. Dat was hartstikke leuk, maar ik ben opgegroeid op het platteland en een wat rustigere omgeving bevalt mij beter. Als ik links afsla loop ik met de hond de polder in en als ik rechts afga, sta ik in het bos. En een stukje verderop is de hei. Groen en buiten met alle faciliteiten binnen handbereik: beter wordt het niet. Dus ja, ik ben hier erg verwend. Bovendien ben ik in twintig minuten in Amsterdam, dat ik een hartstikke leuke stad vind om te bezoeken. Voor mijn werk kom ik er regelmatig en ook privé vind ik het heerlijk om ernaartoe te gaan voor een theatervoorstelling, om te winkelen of voor een etentje. Een paar jaar geleden twijfelden we zelfs heel even of we misschien niet tóch naar Amsterdam zouden verhuizen, maar uiteindelijk was het aantrekkelijker om rustig op mijn fietsje over het zandpad boodschappen te kunnen doen bij de slager, bakker en groenteboer. Maar op de één of andere manier lonkt Amsterdam toch altijd naar me.’

Lees ook: Miljuschka Witzenhausen: ‘Een eigen restaurant? Nog niet!’

Heb jij al nagedacht over hoe jouw oude dag eruit moet zien?

‘De situatieschets die ik van heel veel vrienden om mij heen hoor, lijkt mij inmiddels ook wel wat: gezellig met een groep vrienden een fijne woonomgeving creëren en daar waar nodig is zorg inkopen. De één doet de moestuin, de ander kookt, de derde zorgt voor de administratie, de vierde verricht allerlei hand en spandiensten en de vijfde is weer goed met pleisters en nagels knippen. Of het realistisch is, weet ik niet maar het lijkt me fantastisch. Toch is het wel mens eigen om er te lang mee te wachten om daar werk van te maken. Vaak stel je dat soort dingen te lang uit, totdat het te laat is en het niet meer kan. Als je het écht goed wil doen, moet je vroegtijdig je leven op z’n kop gooien en nu al het systeem van je leven veranderen. En dat is nogal wat, als je gewoon nog fulltime werkt…’

Bij ouder worden denken we (te) vaak aan treurige dingen, maar wat zijn de dingen waar jij nu al naar uitkijkt?

‘Ik hoop dat – als mijn wereld wat kleiner wordt – mijn behoeften en wensen ook wat minder worden. Aan de andere kant is het ook heel belangrijk dat je actief blijft en blijft deelnemen aan de maatschappij. Ik ben zeker niet iemand die in een hoekje gaat zitten tukken, maar juist het tegenovergestelde: ik zal er alles aan doen om altijd mee te blijven doen en een leuk leven te leiden. En wat ook een prettige bijkomstigheid is als je ouder wordt: je hoeft niet meer mee te doen aan een ratrace, het is niet meer zo belangrijk wat anderen van je denken of vinden en er komt meer rust en acceptatie.’

Hoe zorg je ervoor dat je fysiek en mentaal gezond blijft?

‘Ik eet meestal goed en gezond, ik sport regelmatig en ik werk fulltime. Met al die zaken wordt mijn geest gestimuleerd. Ik ben niet het type dat er nu al naar uitkijkt om maandenlang met een campertje door Europa te trekken, want waarschijnlijk denk ik al heel gauw: gebeurt er nog eens wat?’

Corona gooide ook roet in het eten bij de opnames van Anita wordt Opgenomen. Welke persoonlijke lessen heb jij geleerd uit de crisis waar we nog middenin zitten?

‘Mijn werk is grotendeels doorgegaan, dus ik doe niet zoveel anders dan voorheen. Maar het is wel een lesje nederigheid die we over ons heen krijgen. We riepen voorheen allemaal wel eens dat het leven maakbaar en de sky the limit is, maar daarop is menigeen teruggekomen. Het is een angstaanjagende periode waarin is gebleken dat de ‘meer-meer-meer-instelling’ een enorm misverstand is. Het zou veel meer moeten gaan om ‘met elkaar’ en ‘samen’. Ik weet zeker dat mens, dier en planeet daar veel gelukkiger van worden.’

Anita kiest!
Mooiste uitspraak over ouder worden

A Een man vroeg mij ooit: ‘vind je jezelf niet een beetje te oud om te zingen? Ik antwoordde: dat kun je beter aan Mick Jagger vragen!’ (Cher)
B Ouder worden is een fascinerend proces, waarin we worden wie we altijd al hadden moeten zijn’ (David Bowie)
C ‘Probeer niet om jong te blijven, maar open je geest en blijf geïnteresseerd in dingen’ (Betty White)
D ‘De woorden ‘oud’ en ‘vintage’ zijn verboden in mijn huis’ (Judie Dench)

Anita: ‘Allevier de quotes zijn heel herkenbaar, maar ik kan mezelf het meeste vinden in de uitspraak van Betty White. Terwijl Cher overigens ook een heel goed punt aansnijdt: waarom worden mannen er dikwijls minder op afgerekend dat ze ouder worden?’

Anita kiest!
Mooiste uitdrukking over ouder worden

A Spreken is zilver, zwijgen is goud
B Vier het leven
C Wie wat bewaart, heeft wat
D Tel je zegeningen

Anita: ‘De eerste absoluut niet, maar met de andere opties ben ik het roerend eens. Vier het leven – check! Tel je zegeningen doe ik inderdaad iedere dag en ook de derde optie is ook van toepassing. ‘Zorg altijd voor een buffer, kind’, is mij met de paplepel ingegoten en ik heb in mijn hele leven dus ook nooit rood gestaan.’

Anita kiest!
Mooiste song over ouder worden

A When I’m 64 – The Beatles
(moraal: als je maar iemand hebt die je geeft wat je nodig hebt)
B It Was a Very Good Year – Frank Sinatra (moraal: elk jaar is een goed jaar)
C 7 Years Old – Lukas Graham (moraal: leeftijd is slechts een getal)
D Both Sides Now – Joni Mitchell (moraal: tijd heelt níet alle wonden)

Anita: ‘Pfoe, dat is een lastige. Maar de tekst van de The Beatles is nog altijd actueel: als je maar veel mensen om je heen hebt die je waardeert en die jou ook waarderen!’

Interview Martijn van Stuyvenberg Foto Wessel de Groot