De traditionele spelverdeler lijkt uit het voetbal te zijn verdwenen. De speler bij wie bijna iedere aanval begon bestaat niet meer. De dwingende regie van Franz Beckenbauer, Michel Platini en Johan Cruijff is verdwenen uit het spelbeeld. Elftallen herbergen geen speler meer die de lijnen uitzet en wedstrijdproblemen op het veld herkent en oplost. Het voetbal is zo geëvolueerd dat als het tegenzit iedereen verbaasd naar elkaar kijkt en het antwoord schuldig blijft. In zijn documentaire ‘De man in de arena’ vertelt quarterback Tom Brady dat écht grote teams in staat zijn ‘controle te nemen over alles waarover ze controle kunnen hebben’. Brady is de meest succesvolle speler in het American Football en die controle begint niet toevalligerwijs bij hem; hij bepaalt iedere offensieve strategie van zijn ploeg. Tom (44 jaar en nog altijd actief) leerde van nederlagen en greep een ongeëvenaard aantal (7) Super Bowls waarin hij 5 keer de meest waardevolle speler was. Hij stond op als het erom ging.
Johan Cruijff is misschien wel De Quarterback van het voetbal geweest. In de eerste minuut van zijn enige WK finale nam hij het heft meteen in handen. Helaas leidde die vroege voorspong tot het verlies dat nog altijd pijn doet. JC, die op die zevende juli 1974 in München helaas niet thuis gaf, is het schoolvoorbeeld van een speler die zoveel mogelijk controle op het wedstrijdverloop probeerde uit te oefenen. Je hoefde je nooit af te vragen of Johan meedeed. Hij praatte en gebaarde, versnelde of temporiseerde; scoorde zelf of stelde anderen daartoe in staat. Voetballers die steevast een stempel op de wedstrijd drukken zijn schaars geworden. Een teruggetrokken Lionel Messi laat nog wel eens de passing van een leider zien, waarna de Argentijn vervolgens anoniem verder wandelt. Het hedendaagse voetbal kent uiteraard uitblinkers in geweldige wedstrijden; de sport mist desalniettemin de persoonlijkheden van weleer.
In Amsterdam is Dušan Tadić (33) de onbetwiste baas op het veld en in de kleedkamer. Hij roept dat Ajax zijn gedroomde club is; een liefde waarover we hem overigens nooit hoorden toen hij bij FC Groningen en FC Twente speelde. In de winterstop (2020) vóór corona was er even sprake van een verhuur aan FC Barcelona en aan het begin van het afgelopen seizoen werd de Serviër in verband gebracht met AC Milan. In zijn eerste seizoen was hij indrukwekkend instrumenteel bij het winnen van de dubbel en in de sensationele zegetocht door Europa. Zowel op de linksbuitenpositie als in de rol van hangende spits was Dušan een openbaring. De aanvoerder, die bijna alles heeft gespeeld, kan nú na vier jaren Ajax spectaculaire statistieken overleggen. In 193 wedstrijden staat de teller op zowel 91 goals als assists. Zijn cijfers logenstraffen overtuigend de indruk dat het beste er bij Tadić zo langzamerhand af is. Ook al maakt hij nog steeds het verschil, aan de linkerkant oogt zijn spel echter wel steeds statischer. Zijn gevechten met rechtsbacks en toegesnelde middenvelders worden kansloze missies. Het wordt tijd voor die overzichtelijke plek achter de spitsen waar Dušan Tadić als een soort quarterback naar hartelust kan strooien met passes, assists of zijn eigen kans kan gaan. Zoals Johan, zoals Tom.
Robert Leon
www.dutchfellow.wordpress.com
Foto Ekaterina Laut/Wikimedia Commons
