Naast astronaut, spreker en arts is André Kuipers (65) ook een geboren Amsterdammer. ‘Ik heb nog altijd een Amsterdamse accent.’
Wat misschien maar weinig mensen weten, is dat jij een geboren Amsterdammer bent. Ben je er alleen geboren of ook getogen
‘Allebei. En ik heb nog altijd een Amsterdams accent. De ruimtevaart is iets internationaals, misschien dat men het daardoor niet verwacht? Mensen weten ook niet dat ik arts ben, aan de UvA heb gestudeerd en hoogtevrees heb. Ik ben opgegroeid in oost. Als baby woonde ik op de Tweede Kattenburgerdwarsstraat 19, tweehoog achter. Mijn ouders woonden eerst op Wittenburg en mijn oudste dochter tegenwoordig op Oostenburg. Dus we blijven lekker in de buurt. Mijn jeugd bracht ik vooral door op de Platanenweg. Ik ben dus een echte Amsterdam-Oosterling.’
En toch woon je nu in Edam, hoezo dat?
‘Door mijn vrouw, Helen. Ik had in mijn hoofd dat ik voor altijd in Amsterdam zou blijven. Ik droomde dan dat ik in de stad zou wonen en een huis met een zwembad had. Onmogelijk,natuurlijk. Door de ruimtevaart kwam ik steeds meer buiten Amsterdam. Net als Helen moestik ook veel reizen voor mijn werk. Helen komt oorspronkelijk uit Edam. Daarom gingen we hier kijken. Ruimte en privacy waren doorslaggevende factoren om te verhuizen.’
Het is 20 jaar geleden dat je voor het eerst de ruimte inging en in 2011 was je tweede en laatste ruimtereis. Als je ouder wordt, vervagen je herinneringen. Merk jij dit ook, of staan allebelevenissen nog op je netvlies gebrand?
‘Dat laatste. Ik geef heel veel lezingen waar de beelden van mijn reizen ook voorbijkomen. Daardoor zie ik het vaak terug en zit het er eigenlijk nog heel vers in.’
Is het verslavend om de ruimte in te gaan?
‘Zeker, ik zou zo weer willen. Er zijn drie dingen die het heel bijzonder maken. Het uitzicht is – letterlijk – buitenaards. Het spelen met vloeistoffen is leuk. In de ruimte vormen vloeistoffen zich tot een bol. Het is de ideale vorm, want alle krachten zijn daar gelijk. Daarom zijn alle planeten en sterren ook bolvormig. En de gewichtsloosheid is ontzettend prettig, dat geeft je een heel vrij gevoel.’
Lees ook: Oos Kesbeke: ‘Het Erotisch Centrum vind ik zo’n flauwekul’
Waarom worden astronauten vaak klimaatactivisten?
‘Vanuit de ruimte zie je hoe eindig en klein de aarde eigenlijk is. We moeten goed voor de planeet zorgen, want onze voorraden zijn beperkt. Bosbranden en ontbossing kan je ook goed zien. Iedere dag komen er gemiddeld zo’n 200.000 mensen bij. Zij willen allemaal zoet water, energie, transport en hun kinderen voeden. Vanzelfsprekend, maar de aarde wordt niet groter en de druk op de natuur wordt gigantisch. Vanuit de ruimte word je met je neus op de feiten gedrukt dat de aarde maar een piepklein bolletje is waar we het met elkaar moeten zien te rooien.’
Even tussendoor: wordt het voor je neefje Bas Kuipers geen tijd om met gierende banden terug te keren naar Ajax?
‘Wat mij betreft wel. Bij Jong Ajax was hij aanvoerder, helaas hebben ze op een gegeven moment besloten om hem te laten gaan. Maar hij zat goed op zijn plek bij Go Ahead Eagles. En het was heel leuk om hem onlangs tegen Ajax te zien spelen in de Johan Cruijff ArenA.’
‘Ruimte is ziekte en gevaar, verpakt in duisternis en stilte’, sprak Leonard ‘Bones’ McCoy ooit in Star Trek. Wat vind jij van deze uitspraak?
‘We horen niet in de ruimte thuis. Je krijgt er spierverlies en botontkalking en je wordt blootgesteld aan veel straling. Het is een vijandige omgeving. Daarnaast is het inderdaad donker en je hoort niks in de ruimte. Dus de uitspraak klopt.’
Wat is het leven van André Kuipers nu? Geef ons eens een inkijkje in je huidige leven.
‘Ik ben vader van 4 kinderen, waarvan er 2 nog thuis wonen. Ook met de ruimtevaart ben ik nog volop bezig. Ik geef veel lezingen, vertel over mijn ervaringen en inzichten en laat zien wat er de komende jaren aankomt. Dat is veel en dat heeft invloed op ons allemaal. Regelmatig sta ik in het theater en op 4 oktober gaat mijn film Beyond, Ode aan de Aarde in première in de Ziggo Dome. Ik ben als ambassadeur verbonden aan een aantal goede doelen zoals het WWF, de SpaceBuzz en het Amsterdamse Emma Kinderziekenhuis. Daarnaast ben ik een sociaal dier, ik spreek graag af met vrienden en ik hou van reizen, duiken, skiën en schaatsen.’
Wat vind jij momenteel het grootste gelul in de ruimte?
‘Het ontkennen van de wetenschap in de maatschappij. Zoals we hebben gezien met corona en het complotdenken. We hebben neutrale wetenschappelijke metingen, baseer je daar gewoon op.’
Meer info over André’s film Beyond of tickets kopen? Check www.andrekuipers.nl
Interview Boris van Leeuwen Foto’s Koen van Assema
