Ans Markus: ‘Amsterdam heeft mij heel veel geluk bezorgd’

Na een zware en verdrietige periode lijkt het leven Ans Markus (75) weer toe te lachen. De kunstenares bruist als vanouds van de ideeën, die mede dankzij haar geliefde stad tot stand zullen komen.

Hoe zou jij 2022 in één woord omschrijven?

‘Gezegend. Dat klinkt misschien een beetje hemels, maar het is wel het eerste woord dat bij me binnenkomt. Twee jaar geleden brak er een periode aan die ik – omdat ik er niet al te lang over wil praten – in een aantal steekwoorden zal samenvatten: diagnose kanker, eierstokken én een stuk darm weggehaald, zesmaal chemo van vijf uur per keer, haarverlies, controles. Elke keer als ik bij een controle-afspraak krijg te horen dat alles goed is, voel ik mij gezegend. Toen ik ziek was, voelde ik me weleens dankbaar dat ik al zo’n tijd geleefd had. Eén op de drie vrouwen wordt geconfronteerd met deze ziekte, vaak zelfs al op jonge leeftijd. Als ik daar alleen al aan denk, besef ik: je goed voelen is écht een cadeautje.’

Hoe gaat het nu met je?

‘Nadat ik lange tijd bezig ben geweest om beter te worden, kreeg ik uiteindelijk weer the spirit en voelde ik mij hartstikke energiek om weer aan de slag te gaan. Zo werd ik bijvoorbeeld gebeld door Museum Slager in ’s-Hertogenbosch, op slechts enkele passen lopen van de Sint-Janskathedraal, waar je tot en met 12 maart 2023 een expositie van mij kan bezoeken. Daarnaast heb ik het boek ‘Wat Als…’ geschreven, waarin ik vertel hoe ik mijn ziekteperiode heb doorstaan. En ik heb perspex broches gemaakt. Ik ben dus wel bezig geweest, maar vooral met andere dingen. Tijd om te schilderen heb ik nog niet gehad, daar moet ik eerst een leeg hoofd voor hebben.’

Kijk je daar nu al naar uit?

‘Absoluut, daar verheug ik me op. Bij mij begint het altijd eerst te borrelen en daarna komt het er allemaal uit in de vorm van schetsen, of een complete serie. Gek hè, vroeger dacht ik altijd: misschien heb ik morgen wel helemaal geen ideeën meer. Dat kwam voort uit onzekerheid, een karaktereigenschap die als een rode draad door mijn leven loopt. Maar tot op de dag van vandaag heb ik vrijwel alles wat er in mijn hoofd opdoemde als een soort van dagboek kunnen vertalen, voornamelijk naar het doek. Of, zoals mijn moeder – een echte Amsterdamse uit de Spaarndammerbuurt – altijd zei: wat in jouw kop zit, zit niet in je kont!’

Wat zie jij als de levensfase waarin jij op je sterkst was?

‘Zo rond mijn zevenenveertigste had ik al mijn blokkades wel zo’n beetje achter de rug en was het grootste gedeelte van mijn onzekerheden weg. Ik wist wat ik wilde en ik had iemand naast me van wie ik hield (haar echtgenoot Wybe, red.). Tel daarbij op dat het met mijn dochter Sigrid heel goed ging en ik dus dacht: zo mag het van mij wel blijven.’

Bij veel kunstenaars komt hun rock-’n-roll-bestaan vaak in het nieuws. Is het juist dat Ans Markus daar de positieve uitzondering op vormt?

(lachend) ‘Nou, af en toe loop ik hier weleens op mijn handen door het huis, hoor. Nee, ik ben inderdaad misschien een brave, saaie sukkel binnen de kunstenaarswereld. Overigens zijn er ook collega’s die het beeld dat er al van hen bestaat proberen te versterken. Zelf heb ik echter nooit de behoefte gehad om een rauw randje te creëren door excessief te gaan drinken of andere verdovende middelen te gebruiken. In de loop der jaren heb ik een cirkeltje om mij heen gevormd waarbinnen ik mij heel comfortabel, recht en stevig voel. In dat symbolische wereldje doe ik mijn best, ben ik eerlijk en oprecht en hoef ik me nergens voor te schamen. Dat is wat het is en meer heb ik niet nodig.’

Welke rol heeft Amsterdam tot nu toe in jouw leven gespeeld?

‘Amsterdam heeft mij heel veel geluk bezorgd. Ik hoef nergens anders naartoe en ik ontdek steeds weer nieuwe dingen die mij nóg gelukkiger maken. Het hoogtepunt van de week is een bezoekje op maandagmorgen aan de Noordermarkt. Dan sta ik ’s morgens al te popelen om de deur uit te gaan en datzelfde geldt voor de zaterdagmarkt op de Lindengracht, waar ik ook al 30 jaar kom. Samengevat: haal mij nooit weg uit Amsterdam, want deze inspirerende stad past het allerbeste bij mij.’